Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu khái quát về Phong thủy cũng như phân tích những quan niệm trong Phong thủy và sự tương đồng trong xu hướng Kiến trúc và Thiết kế nội thất hiện nay. Vì đây là một trong những yếu tố quan trọng của một nhà thiết kế kiến trúc và có sự ảnh hưởng nhất định trong quá trình hợp tác thiết kế với gia chủ, ngoài ra, bài viết này còn giúp người đọc có góc nhìn thiện cảm hơn về Phong thủy vì sự nhầm lẫn của nó với mê tín dị đoan, thông qua những so sánh cụ thể giữa những điểm tương đồng của hai bên.
Trước khi vào bài viết, tôi có thể khẳng định rằng nếu một người thiết kế kiến trúc có độ am hiểu nhất định về Phong thủy và kiến thức chuyên môn, cũng như có thể áp dụng và kết hợp thành thạo những nguyên lý thiết kế của cả hai phương pháp khoa học ấy thì sẽ tạo ra một bản thiết kế đẹp từ trong ra ngoài. Có nghĩa là, không những tạo ra được công trình mang vẻ đẹp thẩm mỹ cao mà nó còn đảm bảo tốt về mặt công năng cũng như tính lâu dài của công trình. Điều này đồng nghĩa với việc công trình ấy đã tăng đáng kể về mặt giá trị và tự khắc người sử dụng cũng biết bảo quản công trình hơn.
Phong thủy (Feng Shui)
Phong thủy đã xuất hiện từ lâu, bắt nguồn từ Trung Quốc, du nhập và nước ta thời Vua Hùng và phát triển mạnh mẽ đến ngày nay. Nói đơn giản, phong thủy là một hệ thống dựa trên sự quan sát rất kỹ các vật thể, sức mạnh của thiên nhiên. Gồm có trời (thời gian) và đất (không gian bên trong và bên ngoài) và “khí” của các yếu tố tương tác với nhau như thế nào.
Phong thủy còn liên quan đến tài vận, cát hung, họa phúc, thọ yểu của gia chủ. Khi gặp gió ắt tán, gặp nước chặn ắt dừng. Và làm thế nào để cho khí tụ chứ không tán, nước chảy chứ không tán chính là mục đích của phong thủy.
Nói đến Phong thủy là nói đến việc tìm kiếm và chọn lựa nơi trú ngụ hoặc mai táng, cát tường phú quý, phúc thọ bình yên, tức là thuật Phong Thủy. Giống như mọi ngành khoa học kỹ thuật cổ truyền khác ở Á Đông, thuật phong thủy cũng dựa vào dịch lý số, thuyết âm dương ngũ hành.
Những điểm tương đồng trong Phong thủy và Kiến trúc Nội thất.
Một chi tiết khá quen thuộc khi nhắc đến việc cất nhà trong phong thủy đó là hướng nhà. Dựa trên tài liệu, phong thủy cũng chia các hướng nhà thành 8 hướng với ý nghĩa riêng cho từng hướng. Ví dụ như hướng Đông Bắc trong phong thủy đây là hướng xấu cho người lớn tuổi trong nhà; khi đối chiếu sang khí hậu Việt Nam thì đây cũng là hướng đón gió lạnh vào mùa đông, vì vậy ta có thể nhận thấy sự liên quan ở đây. Thêm nữa còn hướng Nam, đây là hướng tốt nhất trong phong thủy. Hướng Nam mang ý nghĩa tượng trưng cho sự cao quý và phát đạt, ta có thể giải thích cho điều này qua việc các bậc vua chúa thường chọn hướng Nam để xây cung điện, cai trị thiên hạ,... Ngoài ra về mặt khí hậu đây là hướng có khí hậu tốt, đón gió mát, không khí ấm áp, hơn nữa còn tận dụng hiệu quả nguồn sáng từ mặt trời và tránh được gió lạnh thổi từ Đông Bắc.
Tiếp theo, rất dễ để ta nhận thấy quan niệm về hài hòa được thể hiện ở hầu hết các công trình kiến trúc Trung Quốc cổ và trào lưu này truyền bá sang tận Việt Nam. Sự hài hòa này được thể hiện rõ nét nhất qua quan niệm cân bằng âm dương của thuyết Âm Dương Ngũ Hành trong phong thủy.
Để một công trình kiến trúc có thể tồn tại trong một khoảng thời gian dài hàng trăm năm ấy nó phải đạt đựơc ít nhất là hai yếu tố:
* Thứ nhất là về tính thẩm mĩ của công trình;
* Thứ hai là phải hợp lí trong công năng sử dụng.
Hay nói ngắn gọn là công trình đó phải đẹp và hài hoà thì nó mới tồn tại lâu dài bên cạnh đó phải hợp lý trong quá trình sử dụng thì nó mới được người đời trân trọng gìn giữ và không bị đập đi thay thế bằng công trình khác.
Đứng dưới góc độ Phong thuỷ mà nói, để công trình kiến trúc tồn tại được trong một thời gian dài thì các yếu tố về cân bằng Âm dương và ngũ hành phải đạt đến mức độ chuẩn mực. Tức là nó phải bao hàm cả yếu tố thẩm mỹ và tính hài hoà cân đối. Khi các yếu tố về Âm Dương và Ngũ hành cân bằng – tức là tính thẩm mỹ, tính hài hoà và cân đối cao – thì tự bản thân công trình sẽ có tác động tích cực đến ý thức con người, khiến người ta trân trọng và có ý nghĩ bảo tồn nó.
Nói cụ thể hơn như chúng ta cũng biết trong ngôn ngữ tạo hình kiến trúc, sự phối hợp giữa các mảng đối lập tạo nên tính thẩm mĩ công trình (về màu sắc, kiểu dáng, chất liệu). Trong cân bằng có yếu tố cân bằng động và cân bằng tĩnh, nhưng chung qui vẫn cần có sự cân bằng. Để có được sự cân bằng này thì việc điều chỉnh các mảng đối lập nhau như mảng đặc đối với mảng rỗng, phần gồ ghề với phần phẳng nhẵn, miếng có kính đối với phần thịt còn lại, phần diện tích sân vườn và phần diện tích công trình phải tìm được sự hài hoà nghĩa là đạt được những tỉ lệ chuẩn mực. Những yếu tố cần về sự hài hoà trong kiến trúc hiện đại trên đây cũng chính là quan niệm của phong thuỷ với khái niệm hài hoà Âm Dương và tính tương sinh của Ngũ hành.
Như vậy, chúng ta thấy rằng: Quan niệm cân bằng Âm Dương, Ngũ hành hài hoà chính là một quan niệm phổ biến của thuyết Âm Dương Ngũ hành và cũng như ứng dụng trong phong thuỷ.
Bên cạnh quan niệm về sự hài hòa, phong thủy cũng có điểm tương đồng với kiến trúc về mặt toán học, cụ thể hơn là thuật ngữ "Tỉ lệ vàng".
Trong các ngành nghệ thuật tạo hình nói chung và trong nghệ thuật Kiến trúc nói riêng tồn tại những con số, những tỷ lệ được coi là chuẩn mực. Con số và tỷ lệ này được tìm thấy qua quá trình lao động và đúc kết bằng kinh nghiệm khi quan sát và chọn lọc từ giới tự nhiên. Khi đem các con số, các tỷ lệ này vào ứng dụng trong các tác phẩm về nghệ thuật, các công trình kiến trúc thì luôn tạo được hiệu quả thẩm mỹ tuyệt vời. Tỷ lệ vàng ra đời từ đó.
Trong phương pháp ứng dụng của Huyền không ta cũng tìm thấy có những sự liên hệ tương ứng. Khi quán xét 16 cách cục trong Huyền không, ta nhận thấy trong bảng này gồm 17 cung cát và 28 cung hung và bán hung. Kết hợp với tỉ lệ “Tam phần nhân định Thất phần thiên”, được hình chữ nhật với tỷ lệ tương đương 28/17, 3 = 1,618. Đây chính là tỷ lệ vàng trong kiến trúc Phương Tây mà trong Phong Thuỷ Phương Đông gọi tỷ lệ cân bằng này là tỷ lệ “Tường minh”.
Ngoài ra, sự vận hành trơn tru của dây chuyền công năng tạo nên sự hợp lý của một công trình kiến trúc, cũng chính là sự vận động của dòng khí trong Phong thuỷ.
Quan niệm của phong thuỷ cho rằng: khi dòng khí vận động không có sự hỗn loạn. Tức là sự bố trí hợp lý dây chuyền sản xuất, hoặc cấu trúc bên trong ngôi nhà không bị chồng chéo, phức tạp thì công trình đó sẽ ổn định lâu dài. Hay nói cách khác một công trình không hợp lý về mặt công năng, không chóng thì chầy sẽ phải cải tạo lại. Quan niệm của Phong thuỷ cho rằng: khi các dòng khí chuyển dịch hỗn loạn thì tác động không tốt đối với chủ thể công trình. Nếu cá nhân chủ thể công trình có nhận thức được điều này sẽ tự khắc điều chỉnh lại (tức là cải tạo sửa chữa), nếu không thì chính sự bất thường này sẽ tạo bất lợi tới chủ nhân công trình đó. Nếu là cơ sở sản xuất kinh doanh thì sẽ thua thiệt, phá sản và rồi dễ bị các cá nhân khác thâu tóm dẫn đến sự thay đổi công trình.
Trong Kiến trúc hiện đại ngày nay, có một bộ môn nghiên cứu mà về cách thức vận hành và ứng dụng cũng có những điểm tương đồng với các phương pháp ứng dụng trong Phong thuỷ cổ truyền. Ví dụ như chúng ta có thể so sánh tính tương đồng trong môn Vật lí kiến trúc là một bộ môn nghiên cứu về ảnh hưởng tương tác của các yếu tố vật lí môi trường với con người và công trình và một bên là yếu tố ảnh hưởng của cảnh quan theo phương pháp Loan đầu Hình lý khí trong Phong thuỷ. Cụ thể là Vật lí Kiến trúc trong nghiên cứu về sự phân bổ của gió tự nhiên trong phòng thì đưa ra những qui luật là không tạo các cửa đối nhau trong phòng, kể cả khi cửa sổ đối diện với cửa phòng. Lí do là khi các cửa đối nhau này hình thành thì dễ tạo các luồng gió xuyên phòng đột ngột không có lợi cho người ở, thứ hai là sự lưu thông không khí trong phòng kém dễ tạo môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn yếm khí hoạt động, điều này không tốt cho sức khoẻ con người.
Cuối cùng, chúng ta cũng có thể tìm khá nhiều những điểm tương đồng giữa Kiến trúc hiện đại và Phong thuỷ ví dụ như: Phong thuỷ thường đặt Thuỷ trước công trình (Minh Đường tụ thuỷ) thì bên Tây phương việc hồ nước xen lẫn công trình cũng là điều được khuyến khích vì nước, ngoài việc tạo điểm nhấn sinh động, giúp tăng không gian tăng độ bề thế cho công trình nó còn cung cấp thêm các ion âm có lợi cho sức khoẻ, đồng thời những khu vực nào có hồ nước sẽ giúp điều tiết khí hậu. Khoa học nhận thấy rằng các khu vực gần biển hoặc nhiều sông hồ thì thường có lợi hơn các khu vực còn lại với nhiệt độ chênh lệch khoảng từ 1 đến 20C.
0 Nhận xét